bron informatie folder NVMT, zie www.NVMT.nl

Wat is een manueeltherapeut?
De manueeltherapeut is een specialist binnen de fysiotherapie die zich met name richt op de wervelkolom en de daaraan gerelateerde klachten op het curatieve domein. Een geregistreerd manueel therapeut is een fysiotherapeut die na zijn opleiding voor fysiotherapie één van de vijf erkende opleidingen voor manuele therapie heeft gevolgd: Stichting Opleiding Manuele Therapie (SOMT); Stichting Maitland-Concept ; Opleiding Orthopedische Manuele Therapie (OOMT); Stichting School voor Manuele Therapie Utrecht en GGS Manuele Therapie Vrije Universiteit Brussel
De opleidingen duren 2 tot 4 jaar (in deeltijd). Op dit moment is de opleiding GGS uit Brussel de enige opleiding op universitair niveau. De Nederlandstalige opleidingen tot manueel therapeut wijken sterk af van de opleidingen gegeven in Australië, Amerika en Canada, zowel qua duur als qua inhoud. Alleen de opleiding volgens het Maitland Concept is de enige opleiding die met gelijksoortige buitenlandse opleidingen vergelijkbaar is. Aanvullende informatie is te vinden op internet: www.nvmt.nl.

Wanneer naar een manueeltherapeut?
De manueeltherapeut is uitermate geschikt voor de diagnosestelling, al of niet in combinatie met de behandeling, van aandoeningen van het bewegingsapparaat (gewrichten, spieren etc) in het algemeen en van de wervelkolom in het bijzonder.

Over manuele therapie; diagnostiek en behandeling
Diagnostiek. De patiënt komt met een hulpvraag bij de manueel therapeut en deze hulpvraag wordt middels de anamnese geëxpliciteerd. Na de anamnese volgt een lichamelijk onderzoek  waaronder palpatie, metingen en specifieke diagnostische technieken of analyse van bewegingspatronen. Deze geven de manueeltherapeut nauwkeurige informatie over het bewegingsverloop en eventuele functiestoornissen van gewrichten.
Op grond van deze gegevens wordt er een manueeltherapeutische diagnose geformuleerd De manueeltherapeut zal tijdens het eerste consult in overleg met de patiënt besluiten of behandeling zinvol is, dan wel aanvullend medisch onderzoek wenselijk is, of dat er een contra-indicatie voor manuele therapie is. In beide laatste gevallen vindt terugkoppeling naar de verwijzer plaats.

Therapie. Doel van de manuele therapie is het beantwoorden van de hulpvraag van de patiënt. Dit gebeurt onder andere door het herstellen of verminderen van de functiestoornissen die tijdens het lichamelijk onderzoek zijn gevonden (pijn, mobiliteit, etc.). Het uiteindelijk doel is een normale uitvoering van dagelijkse activiteiten en optimale participatie in het dagelijks leven zoals in werk en sport.
Tijdens de manueel therapeutische behandeling kan gebruik worden gemaakt van mobilisaties, eventueel aangevuld met manipulaties. Een mobilisatie is een repeterend toegepaste techniek, meestal in de beperkte bewegingsrichting van een gewricht.
Hierbij kunnen o.a. amplitude, kracht, ritme, duur en positie van het gewricht worden gevarieerd. Een manipulatie is een mobilisatie in een eindstand van een gewricht, uitgevoerd met gedoseerde snelheid in een korte impuls. Het is een voor de patiënt niet controleerbare beweging, waarbij een knappend geluid kan optreden. De meeste patiënten ervaren dit als een kortstondig, vreemd, maar niet pijnlijk gevoel. De effecten van manuele therapie zijn veelal voor de patiënt direct merkbaar, namelijk een duidelijke verbetering van de mobiliteit en afname van de pijn. Dit schept voorwaarden voor verder optimaal herstel.
Goede instructie, begeleiding en het geven van inzicht aan de patiënt in verantwoord bewegingsgedrag is onderdeel van het behandelprogramma(gemiddeld 6 behandelingen). Het behandelprogramma wordt beëindigd wanneer voldaan is aan de hulpvraag van de patiënt, of wanneer behandeling geen verbetering laat zien ten aanzien van de hulpvraag van de patiënt. Bij beëindiging van de behandeling rapporteert de manueeltherapeut aan de verwijzer.
 

Over de beroepsorganisatie en de kwaliteitsbewaking
De opleiding fysiotherapie biedt toegang tot het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). Vervolgens biedt de opleiding manuele therapie toegang tot het lidmaatschap van de Nederlandse Vereniging voor Manuele Therapie (NVMT). De NVMT een lidvereniging van het KNGF en is de erkende beroepsinhoudelijke vereniging voor manueel therapeuten. Leden van de NVMT vallen daarmee ook onder de klachtenregeling en het tuchtrecht van het KNGF.
De manueeltherapeut is zodoende ook opgenomen in het Centraal Kwaliteitsregister van het KNGF. In dit register staan ongeveer 2300 manueeltherapeuten. De meeste van deze manueel therapeuten zijn tevens lid van de NVMT .
Om geregistreerd te kunnen blijven in het Centraal Kwaliteitsregister zijn manueeltherapeuten o.a. verplicht tot het volgen van bij- en nascholing. Het register wordt jaarlijks geactualiseerd en is te vinden op internet (www.fysionet.nl) en (www.nvmt.nl).
 

Manuele therapie en de wetenschappelijke onderbouwing

Er is relatief veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de effectiviteit van manuele therapie. In de Cochrane Library staan 5 reviews die handelen over de effectiviteit van
manuele therapie bij lage rugklachten (Assendelft), nekklachten (Gross), hoofdpijn (Bronfort), menstruatie problemen (Proctor) en astma (Hondras). Bij de behandeling van chronische hoofdpijn blijkt manuele therapie op de korte termijn effectiever dan medicatie. Met name wat betreft de behandeling van (chronische) nek- en rugklachten blijkt uit deze reviews dat manuele therapie beter is dan niet behandelen, en even effectief is als fysiotherapie of begeleiding door de huisarts.

Een probleem binnen deze Cochrane reviews is dat de kwaliteit en grootte van de meeste
effectstudies gering is. Bovendien wordt inhoudelijke veelal geen onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van manuele therapie zoals chiropraxie, orthomanuele geneeskunde of verschillen in manuele therapie tussen de verschillende landen (opleidingen).
Wat opvalt in de Nederlandse situatie is dat de Nederlandse vorm van manuele therapie in 4 grote effectstudies is geëvalueerd (Bergman, Hoeksma, Hoving, Koes). Al deze studies waren (in tegenstelling tot wat vaak wordt gezien) van hoge kwaliteit en voldoende grootte. Tevens werd in deze studies geconcludeerd dat manuele therapie effectiever is dan fysiotherapie of huisartsbegeleiding. De verschillen tussen de resultaten van de Nederlandse studies en de studies uitgevoerd in het buitenland kunnen op toeval berusten, maar kunnen ook worden veroorzaakt door de specifieke kennis en vaardigheden van de Nederlandse manueel
therapeut. Naar dit laatste aspect wordt op dit moment onderzoek gedaan aan het EMGO- instituut (VU Medisch Centrum).
Voorlopige conclusie uit deze studies is dat de manuele therapie een effectieve behandeling is bij hoofdpijn, lage rug- en nekklachten, schouderklachten en osteoarthrose.

 
Enkele voorbeelden:

• hoofd- en nekpijn met het slecht kunnen bewegen van de wervelkolom;
• nek- en schouderklachten die uitstralen tot in de armen;
• rugklachten hoog in de rug met rib en borstpijn;
• lage rugklachten, eventueel met uitstralende pijn naar de benen;
• bepaalde vormen van duizeligheid die opgewekt worden door het bewegen van de nek;
• kaakklachten, eventueel in combinatie met nekklachten.

Of manuele therapie ook uw klacht kan verhelpen, moet blijken tijdens het onderzoek bij de eerste afspraak.

relevante website: www.nvmt.nl